Burgemeesters, gemeenten en Veiligheidsberaad: optreden van Tweede Kamer tegen Halsema was onbehoorlijk

In tijden van crisis moeten we als één overheid zij aan zij staan om het coronavirus te bestrijden, waarbij iedere bestuurslaag op zijn eigen niveau moet opereren en op dat niveau ook verantwoording moet afleggen. Het kabinet aan het parlement en de burgemeester aan de gemeenteraad. Dit is immers de basis van onze parlementaire democratie.

Het kabinet heeft gekozen voor de huidige crisisstructuur. Sinds het ­begin van de crisis werken de voor­zitters veiligheidsregio’s – vertegenwoordigd in het Veiligheidsberaad – aan de bestrijding van het corona­virus en de uitvoering van de maat­regelen. De veiligheidsregio’s werken hierin nauw samen met het kabinet. Een eenduidige en landelijke aanpak om het coronavirus te bestrijden is daarbij noodzakelijk. Eenheid die wij als overheid de afgelopen maanden hebben laten zien in onze samenwerking en die ook effectief is gebleken.

Velen vervullen een cruciale rol in de uitvoering en handhaving van de maatregelen die landelijk worden bepaald. Dat kan alleen maar door de onverminderde en bevlogen inzet van iedereen die een rol speelt bij de bestrijding van het coronavirus, zoals alle hulpverleners en zorgmedewerkers, mantelzorgers en vrijwilligers, gemeentelijke handhavers en politieagenten, medewerkers van veiligheidsregio’s, GGD-en en gemeenten en iedereen die op enigerlei wijze een bijdrage levert en ondersteuning biedt aan cruciale sectoren, kwetsbare doelgroepen, ondernemers en in het onderwijs. Daar willen we een groot compliment voor maken.

Motie

De afgelopen dagen was de rol van Femke Halsema als burgemeester en voorzitter veiligheidsregio onderwerp van gesprek in de Tweede ­Kamer. Ook is het kabinet verzocht hierover verantwoording af te leggen. Dit heeft zelfs geleid tot een ­motie, waarin de regering wordt opgeroepen om in overleg te treden met de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland om na hoor en wederhoor vast te stellen welke maatregelen genomen moeten worden om herhaling te voorkomen. Ook wordt gesteld dat bezien moet worden of het gewenst is om te komen tot een andere voorzitter van deze veiligheidsregio.

De wijze waarop burgemeester ­Halsema is becommentarieerd door leden van de Tweede Kamer past niet in ons democratisch bestel. Het getuigt van weinig respect van de Tweede Kamer om een burgemeester op een dergelijke wijze de maat te nemen. Zonder kennis van de feiten en zonder dat zij zich kan verdedigen. Dat vinden wij onbehoorlijk.

Het is niet aan de Tweede Kamer om te oordelen over het optreden van een burgemeester of voorzitter veiligheidsregio in een (specifieke) lokale of regionale situatie. In ons bestel legt een burgemeester verantwoording af aan de gemeenteraad en een voorzitter veiligheidsregio in een crisissituatie aan alle gemeenteraden van de ­inliggende gemeenten van de betreffende veiligheidsregio.

Doordat verschillende parlementariërs zich zowel in de Tweede Kamer als in de media negatief hebben uitgelaten over het optreden en functioneren van de Amsterdamse burgemeester ten tijde van de demonstratie, heeft dit het beeld van de situatie in Amsterdam gepolitiseerd vóórdat het debat hierover in de gemeenteraad heeft plaatsgevonden. Dit ondermijnt de positie van de lokale bestuurders, die juist in deze pandemie een cruciale rol hebben.

Ongekend

Nederland heeft momenteel te ­maken met de grootste wereldwijde crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Die crisis is van ongekende aard. In de afgelopen maanden zijn veel mensen ziek geworden en overleden als gevolg van het coronavirus en door de gehele samenleving is (en wordt nog steeds) keihard gewerkt om het virus te bestrijden. Om het virus effectief te kunnen bestrijden, zijn door het kabinet maatregelen afgekondigd die door de veiligheidsregio’s zijn uitgevoerd. Het virus lijkt inmiddels ingedamd en de druk op ziekenhuiszorg is inmiddels afgenomen. Dat is een resultaat waar we als Nederlandse samenleving trots op mogen zijn.

De bestrijding van het coronavirus is een kwestie van lange adem, die ­gebaat is bij het voortzetten van het optreden als één overheid. Daar gaan we mee door, opdat de Nederlandse samenleving zo optimaal mogelijk wordt beschermd tegen het corona­virus. De bevolking van Nederland mag van de overheid verwachten dat wij onze rol en taken in de bestrijding van het coronavirus verantwoordelijk uitvoeren, naar eer en geweten. Met alle partners. Zij aan zij.

_{Jan van Zanen is voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Liesbeth Spies is voorzitter van het Genootschap van Burgemeesters, Hubert Bruls is voorzitter van het Veiligheidsberaad, de 25 veiligheidsregio’s.}