Boycot geen Russische sporters, maar omarm ze en juich ze toe

In het bomvolle Concertgebouw gaf de Russische pianist zondagmorgen 19 februari 2023 een toegift, nadat hij, ‘gedwongen’ door het voortdurende applaus van het enthousiaste publiek, de lange trap driemaal moest bestijgen en even zo vaak moest afdalen. Bijna een uur lang had Alexei Volodin de Nederlandse muziek­liefhebbers stil gekregen en ademloos laten luisteren naar zijn betoverende uitvoering van Frédéric Chopins pianoconcert nr. 1.

Nog vol en onder de indruk van zijn muziek kwam ik thuis, waar ik de televisie aanzette om daarop de Russische tennisser Daniil Medvedev het tennistoernooi in Ahoy met vaak betoverend tennis te zien winnen.

President Volodymyr Zelenskyy van Oekraïne en burgemeester Anne Hidalgo van Parijs willen niet dat Russische atleten deelnemen aan de Olympische Spelen die in 2024 in Parijs plaatsvinden. Los van het feit of hij de man is en zij de vrouw die daarover beslist, vraag ik mij af wat zo’n boycot oplevert. Net zoals ik mij afvraag of het uitsluiten van Russische voetbal- en handbalteams van Europese competities meer oplevert dan het verarmen van die competities en toernooien. Het doet ook de sportmensen tekort die ons met hun vaak indrukwekkende prestaties vermaken en die onze atleten of in het stof doen bijten, of hun tot ongekende hoogten opzwepen.

Is het niet beter om de discussie met hen aan te gaan over wat kameraad Poetin in hun naam in Oekraïne uitvreet, in plaats van te doen alsof zij niet bestaan? Is het niet beter om met hen te bespreken hoe wij ze kunnen steunen in hun oppositie tegen de in Rusland heersende macht? Waarom moeten wij hen buitensluiten van waar ze goed in zijn, terwijl hun de kans om Poetin zijn handelen in het openbaar te bekritiseren, door dezelfde despoot is ontnomen?

Omarm de atleten en laat ze onder neutrale vlag deelnemen en zo de wereld en Poetin laten zien dat wij Poetin verafschuwen, maar ‘zijn’ mensen omarmen, toejuichen en steunen. Een grotere nederlaag zal Poetin nog niet eerder ten deel zijn gevallen.

Al hoop ik met u allen dat een nog grotere nederlaag snel gaat volgen, bij voorkeur vóór de Olympische Spelen van Parijs.
Hans Nagtegaal, Bussum

Salarisverhoging

De gemeenteambtenaren hebben een behoorlijke salarisverhoging ontvangen. Dat is maar goed ook, we hebben onze vuilnisophalers maar al te hard nodig. In de krant wordt de vraag gesteld of stakingen helpen om je doel te bereiken. Wordt er dan niet gezwicht voor acties?

In het geval van de mensen die onze straten schoonhouden, heiligt het doel de middelen. Werknemers met zware beroepen, zoals vuilnisophalers, bagagepersoneel op Schiphol en schoonmakers, worden al jaren te laag betaald. We mogen blij zijn met deze onmisbare werknemers.

Stakingen, mits ingezet op strategische momenten, helpen wel degelijk om gerechtvaardigde salariseisen binnen te halen. In dit geval was er in dubbel opzicht sprake van een strategisch doel: de rotzooi na het carnaval en een paar weken voor de verkiezingen. Mijn petje af voor de stakingsleiders van de vakbond.

Wat te doen met het sneeuwbaleffect? De regionale vervoerders, de ziekenhuizen, de rechters en officieren van justitie. Laten we wat mij betreft één trend die bij de vuilnisophalers is gezet erin houden: een hogere salarisverhoging voor de werkers in de lagere salarisschalen dan in de hogere. Het loongebouw staat al te lang scheef. Het lijkt mij een eerlijke zaak als verpleegkundigen en buschauffeurs er meer op vooruitgaan dan artsen of officieren van justitie.
Jan Bouman, Zeist

Applaudiseren

Multinationals als Shell en Boskalis maken zich zorgen over het Nederlandse vestigingsklimaat. Deze zou zich namelijk in een ‘vrije val’ bevinden. Deze topmannen werden stante pede naar het Catshuis in Den Haag gechauffeerd om deze zorgelijke ontwikkelingen te bespreken met het kabinet. Want, zo pleiten deze bezorgde burgers, de sfeer van ‘voortdurende negativiteit’ leidt tot een ‘exodus’, tenzij het bedrijfsleven snel ‘vriendelijker behandeld’ wordt.

Alle drogredenen, misvattingen en andere gekunstelde dreigementen terzijde deed mij dit denken aan een andere groep die recentelijk ernstig werd miskend: de zorgmedewerkers.

Misschien kunnen wij die arme top­bestuurders op een gelijksoortige manier tegemoetkomen. Dat was voor de zorg toch ook voldoende? Daarom stel ik voor dat wij op 1 mei, de dag van de arbeid, allemaal flink applaudisseren voor de bestuurders van multinationals. Dat hebben ze wel verdiend.
Leon Horbach, Amsterdam

Huishouden

De discussie over genderspecifieke standaarden voor schoonmaken en opruimen roept de vraag op hoe het zit met huishoudens van homo’s en lesbiennes. Walmende stallen bij de eersten, glanzende showrooms bij de anderen? En in de huishoudens waar dit stereotype niet klopt, heeft dan een van beide partners de positie van een ‘tot man, respectievelijk vrouw gemaakte’?
Martijn Bakker, Nijmegen

Protestliederen

Het benoemen van Boudewijn de Groot als oervader van het protestgenre in ons land lijkt mij duidelijk te wijzen op een tekort aan kennis van onze nationale muzikale geschiedenis. Veel artiesten dichtten en zongen voor de jaren zestig al decennialang liederen die aanklachten waren tegen sociale misstanden en vooral vaak tegen de oorlog.

Daarvoor wijs ik met name op het ­cabaret dat in ons land rond het jaar 1900 ontstond vanuit Parijs. Dat leverde een aantal zangers op die schreven en zongen over alles wat in hun ogen zich aan maatschappelijk onrecht voltrok en die daardoor soms problemen kregen met staat of kerk.

Ik noem de Amsterdammer Eduard Jacobs (1896), die vooral liedjes zong over vrouwenuitbuiting in de prostitutie en de hypocriete seksuele moraal van de burgerij. Of de razend populaire Rotterdamse dichter-zanger Koos Speenhoff, die tussen 1902 en 1945 in honderden liedjes zong over wat hem als maatschappelijk onrecht voor de voeten kwam, van zwarte armoede, woonellende, treurige ouderdom, kindersterfte, alcoholverslaving, vrouwenmisbruik tot aan de de orthodox-protestantse politiek van premier Abraham Kuyper toe.

Verder waren Jean Louis Pisuisse en componist tekstschrijver Dirk Witte in hun liedjes soms kritische vertolkers van onrecht. Oorlog, zoals met name het slagveld van de Eerste Wereldoorlog, leverde een golf aan gedichten en liederen op die dit drama bezongen en aan de kaak stelden.

Aanklacht of protest in liederen is een genre van alle tijden dat alleen door meer en minder heftige maatschappelijke gebeurtenissen en omstandigheden zijn pieken en dalen heeft.
Marcel Gerritsen, Amsterdam

Menschine

De wetenschap zet de volgende stap in het realiseren van de bionische mens door ingespoten gel bij zebravisjes te transformeren tot elektrode. Je gaat je afvragen wanneer ze in Hollywood eens een remake gaan maken van De Man (of Vrouw) van Zes Miljoen (Wie kent ze nog?). Dat zal met de huidige inflatie dan al gauw De Man (of Vrouw) van Zes Miljard moeten worden.

Overigens lijkt het me ook noodzakelijk om eens een diepere, ethische discussie te gaan voeren over welke grenzen we moeten hanteren om een mens überhaupt te definiëren. Straks is er niet alleen discussie over geslacht zoals hem, hen of haar maar ook nog eens over mens, machine of menschine?
Erwin Noorman, Annen

Rare namen

Er lopen veel Nederlanders rond met familienamen als (Den) Dikken, Den Dikkenboer, Bolle, Den Dunnen, Smal, Smalbil, Stommen, Doove, Scheele, Blind, Grootkop, Kroeskop, Langoor, Scheefhals, Korthals, Zwakhals, Kaal, Stom, Dom, Mank, (De) Kromme, Krombeen, Crompvoets, Hazevoet, Korteknie, Zwartjes, Bruintjes, Groentjes, Witjes, Glad­pootjes, Pootjes, Staartjes, Kleinmoedig, Hoogmoed, Kwaaitaal, Kwakkelaar, Stottelaar, Droogleever, Suijkerbuijk, enzovoort.

Deze hedendaage achternamen waren in andere tijden karakteristieke bijnamen, zoals er ook andere namen gegeven werden die een ongunstige indruk maken. Tientallen generaties hebben deze onwelgevallige namen standgehouden. Dat kon ook niet anders, want het naamrecht heeft ons na de invoering van de burgerlijke stand in 1811 elke keuzevrijheid ontnomen. De enige uitweg als men zich door een bepaalde naam belast(erd) voelt, is een ingewikkelde en prijzige naamswijzigingsprocedure.

We realiseren ons deze vastgeklonken werkelijkheid nu er aanstalten is gemaakt om onaardige typeringen uit de literatuur te verwijderen. Er zijn vele rare namen dagelijks om ons heen.
Leendert Brouwer, Amsterdam

Gaaf land

Weer een desastreus rapport over de jeugdbescherming in een gaaf land. Gaaf land wellicht, maar dan ook echt alleen voor de gaven.
Lisette Niemeijer, Schijndel

Oekraïense psychologen

Zoals zo vaak is de praktische realiteit zoveel ingewikkelder dan de goede gedachten. Als Oekraïense psychologen de bevoegdheid toegekend zouden krijgen om hun landgenoten hier in Nederland tegen GGZ-betaling te behandelen, zoals Helen Gubby bepleit, dan zullen zeer snel ook Irakezen, Turken of Afghanen vergelijkbare rechten gaan opeisen. Zelfs in Nederland aan de universiteiten afgestuurden zonder registratie in de Wet beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG) zullen aankloppen.

Lang niet iedereen weet dat in Nederland de (BIG) geregistreerde psychologen veel meer opleiding en supervisie hebben gehad dan alleen de nogal theoretische bachelor plus master. In veel andere landen ligt dat volstrekt anders. Dat gaat niet om Nederlands chauvisme, maar is bedoeld om ongelukken met het ‘knutselen aan de menselijke ziel’ zoveel mogelijk te voorkomen. Daarnaast wordt elke BIG-geregistreerde, van verpleegkundige en psycholoog tot fysiotherapeut of arts, geacht in onze officiële landstaal te kunnen behandelen.

Is er dan niets mogelijk? Welnu, volgens mij is het nooit verboden onze naasten psychologisch zo goed mogelijk bij te staan, zonder daarvoor geld te vragen. En er zijn misschien noodfondsen om aan te spreken of op te richten, waarin onder de noemer psychologische counseling geld kan worden vrijgemaakt. Maar met fundamenteel tornen aan de kwaliteits- en registratiestructuur in onze gezondheidszorg is voorzichtigheid geboden, ook in tijden van nood.
Marcel Gerrits Jans, gz-psycholoog/psychotherapeut BIG, Groningen

Nuttige idioten

Ten tijde van de Koude Oorlog werden westerse publieke figuren die ideeën verspreidden die het Kremlin goed uitkwamen, door hen ‘nuttige idioten’ genoemd. Deze mensen, zoals vredesactivisten, waren niet idioot, maar met de kennis van nu misschien naïef te noemen.

De AIVD heeft recent gewaarschuwd voor beïnvloeding van Forum voor Democratie door Kremlin-kringen en parallel daaraan waargenomen dat anti-institutioneel extremisme, in groepen zoals complotdenkers en corona-ontkenners, samengaat met in hoge mate pro-Kremlin zijn.

Dit laatste geeft wel een heel nieuw perspectief op de term ’nuttige idioten’.
Erik Kremer, Groningen

Dringend advies

Mijn dringend advies aan burgemeester Jan van Zaanen van Den Haag is om op 11 maart ‘de bak’, het eerste gedeelte van de A12 over een lengte van 900 meter gerekend vanaf de Benoordenhoutseweg, geheel vrij te geven voor de demonstratie van Extinction Rebellion. Er vindt daar dan een demonstratie plaats, al dan niet in de vorm van een festival. De politie heeft daar dan, behalve het regelen van een afzetting op twee punten, geen enkele zorg aan. En kan zo zijn krachten gaan bundelen om de demonstratie van de boeren, die menen Den Haag op stelten te moeten zetten, in goede banen te leiden, en vooral handhavend op te treden.
Theo J.Kuster, Feerwerd

Mannetjesgedrag

De laatste tijd vragen columnisten en ingezonden briefschrijvers in de Volkskrant nogal eens aandacht voor mannen die (te) veel ruimte opeisen in de publieke ruimte. Zo ook Aisha Dutrieux in de krant van 23 februari. Zij schrijft in haar column over mannen die geweld gebruiken waarvan vooral vrouwen het slachtoffer zijn en stelt de bekende vragen. Hoe is dat mannengedrag te verklaren? Hoe kunnen we het uit de wereld helpen?

Hoe voorkom ik dat mijn zoon zo’n mannetje wordt, vraagt Dutrieux zich af. Ze wil een wereld zonder mannen die anderen overheersen, die oorlogen veroorzaken, zonder mannen die (individueel of in roedelverband) hun handen niet thuis kunnen houden. Ze vraagt zich af of een betere opvoeding de wereld kan verlossen van de Poetins, Trumps of Bolsonaro’s en ze twijfelt.

Ik ook. Wel ben ik ervan overtuigd dat de ‘strijd’ tegen de mannetjes op alle fronten gevoerd moet worden. Ook in de Volkskrant. We moeten mannetjesgedrag in huis, op straat, in het openbaar vervoer, op het voetbalveld en ook in de (wereld)politiek niet accepteren.

Benoem het, beschrijf het en bestrijd het. Dat helpt. Jutta Chorus laat in haar prachtboek Alma’s dochters zien dat het nog maar kortgeleden vanzelfsprekend was voor mannen èn voor vrouwen dat vrouwen een stapje terug deden om de mannetjes te laten gloriëren. Zij verafschuwt dat mannetjesgedrag. Bijvoorbeeld van de overbekende Mr. G.B.J. Hiltermann. Ze maakt het belachelijk. Mannetjes als Wilders, die met opgewonden boeren Sigrid Kaag wegzetten als heks, maken zichzelf belachelijk en we moeten hun ventjesgedrag niet accepteren.
Fons van Wanroij, Westerdijkshorn