Bescherm kinderen tegen het leed van de wereld

De oude opvatting

'We voeden kinderen tegenwoordig veel te beschermd op, dacht ik. Ik knikte met instemming als een of andere deskundige beweerde dat kinderen weer meer met vuur of met een zakmes zouden moeten spelen. Je moet niet overal bovenop willen zitten en ze te veel willen beschermen, vond ik ook. Je moet de wereld niet mooier maken dan die is, en je moet kinderen daar zo vroeg mogelijk mee confronteren. Ze vinden hun weg wel.'

Het kantelpunt

'Ik las Emile, of Over de opvoeding uit 1762, van de Franse filosoof Jean-Jacques Rousseau. Zijn boodschap is: laat het kind vooral kind zijn, en bescherm het zoveel mogelijk tegen de grotemensenwereld. Volgens Rousseau is de wereld van volwassenen corrupt en verdorven, en die van het kind mooi en puur. Ik deel die opvatting niet volledig, maar ik besefte dat we kinderen in de 21ste eeuw heel gemakkelijk loslaten in die grote wereld die ze nog niet helemaal begrijpen. De informatie uit het Jeugdjournaal, waar mijn kinderen van 7 en 9 jaar graag naar kijken, is bijvoorbeeld moeilijk te plaatsen en heel heftig. Het maakt veel angst en onzekerheid bij hen los. 'Krijgen we nu allemaal een Turks paspoort?', vroeg mijn jongste deze week, naar aanleiding van de uitgebreide aandacht voor het referendum in Turkije de laatste weken. Eén op de 8 kinderen blijkt nachtmerries te krijgen van items uit het Jeugdjournaal. En dat is dan het Jeugdjournaal!'

De nieuwe opvatting

'We moeten kinderen meer behoeden en begeleiden. In fysiek opzicht doen we dat wel - we zorgen dat ze niet uit een boom vallen - maar in moreel en sociaal opzicht laten we ze al heel jong aan hun lot over. Op het schoolplein moeten ze al hun eigen conflicten oplossen. Ze moeten het, zodra ze veilig kunnen oversteken, zelf maar zien te rooien op straat; veel sociale controle is er niet meer. Om over het internet nog maar te zwijgen.

'Ik merk hoe gemakkelijk het is om kinderen over te laten aan apparaten als iPads en computers en dat je als ouder maar heel beperkt controle hebt over wat ze tot zich krijgen. Zodra kinderen zelf de afstandsbediening kunnen bedienen en een computer aan kunnen zetten - en dat is al heel jong - zijn ze overgeleverd aan een informatiestroom die ze niet naar waarde kunnen schatten. Waarbij ze geen onderscheid kunnen maken tussen waar en onwaar, hoofd- en bijzaak, onbelangrijk en belangrijk, feiten en meningen, of feit en fictie. Te veel informatie waar je niets mee kunt stompt je af, waarschuwt Rousseau.

'We zijn nogal optimistisch over wat kinderen aankunnen. Ik ben daarom nu vrijwel altijd in dezelfde ruimte als mijn kinderen achter de iPad zitten of het Jeugdjournaal kijken. Zo hoor ik in elk geval altijd hun reactie op wat ze zien en doen en ben ik bereikbaar voor ze. En ik wil nu niet meer dat mijn twee kinderen alles meekrijgen wat ik meekrijg. Ik kijk niet meer naar het Achtuurjournaal als zij nog wakker zijn en de radio staat tegenwoordig ook uit. En dat terwijl ik een nieuwsverslaafde ben.'

Het effect

'Tijdens een etentje met vrienden kwam een tijdje geleden een drama ter sprake van een vader die zijn kinderen ernstig verwondde en vervolgens zelfmoord pleegde. 'Niet waar de kinderen bij zijn', corrigeerde ik mijn gasten in het Engels. 'Waarom niet?', antwoordden onze vrienden. Zij vinden dat je alles kunt bespreken in aanwezigheid van de kinderen. Mijn beschermende houding geeft soms wel fricties met vrienden. Zij vinden mij betuttelend; ik vind hen te laconiek. Maar ik wil mijn kinderen nog niet onmiddellijk overleveren aan al het leed van de wereld.'