Opinie
Bekijk executievideo's IS niet
In de nieuwste video van Islamitische Staat wordt getoond hoe dertig christelijke Egyptische mannen om het leven worden gebracht. Vijftien door onthoofding. Vijftien met een schot door hun hoofd.
Via internet is de toegang tot dit geënsceneerde geweld gemakkelijk voorhanden. De vraag is hoe wij ons tot deze mogelijkheid moeten verhouden. Is het goed om weg te kijken van de onaanschouwelijke werkelijkheid? Dienen wij te zien wat er plaatsvindt, hoe gruwelijk dit ook is?
De video's van IS zijn een nieuwe stap in de propaganda van de terreur. Waar de video's van Al Qaida vaak amateuristisch oogden en er duidelijk een ongemakkelijkheid tegenover het medium van de video bestond, draaien de camera's van IS met een professionele planmatigheid - ironisch genoeg kunnen wij in het gebruik van verschillende filmhoeken, soundtracks en slowmotion-effecten de technieken van een Hollywoodfilm herkennen.
Dit markeert een omslag in de retoriek van de propagandamachine: die is niet langer alleen vervormend, verhullend, maar vervaagt bewust de grens tussen het tonen van feit en fictie. Propaganda is altijd een doelmatige vertekening; het beeld dat zichzelf presenteert als iets wat het niet is, namelijk als werkelijk.
Werkelijkheid
De video biedt hierin nieuwe mogelijkheden, doordat wat op film geregistreerd is dicht tegen het werkelijke aanschurkt. De moorden in de IS-video hebben werkelijk plaatsgevonden. Tegelijkertijd is deze massamoord bewust gechoreografeerd om een boodschap uit te zenden. De werkelijke dood is deel gewor den van een leugenachtige vervorming, een rader in de terreurmachine.
Toen ik de laatste momenten van de mannen zag, werd ik overvallen door medelijden en angst. Ruim voor hun executie heb ik de video stopgezet uit respect voor de slachtoffers. De mannen sterven, dat wist ik. Maar IS doodde niet alleen de mannen, ze interpreteerde deze dood ook. De camera's dienden als medeplichtigen in het vertekenen en verhullen. Ze keken onverschillig naar de gruwel, maar ontvingen enkel wat de terroristen wilden dat ze ontvingen. IS bewerkte de dood, bracht de dood naar buiten. Het beeld van de stervende gijzelaars kan tot in de oneindigheid worden herhaald . Altijd volgens de beperkte, verwringende versie van IS. Respect voor de slachtoffers toont men daarom, denk ik, door de video's niet te bekijken en hiermee te erkennen dat de werkelijkheid van hun lijden zich eindeloos voorbij het beeld uitstrekt.
