Angstcultuur theateropleidingen leidt tot ontsporingen

'Een theaterschool is een school waar de student leert de fictie om te buigen tot de werkelijkheid. Zo wordt een goede acteur onder meer opgeleid zijn rol te 'zijn' en niet te 'spelen'.' Aldus de voormalige docent Jappe Claes.

Dat Claes de fictie tot werkelijkheid omboog, heeft dus alles te maken met zijn pedagogische manier van werken en niet met het bevredigen van zijn lust en machtswellust. Naar verluidt heeft hij met tien tot twintig meisjes seks gehad.

De andere docent was Ruut Weissman, die in de jaren tachtig en negentig relaties met studentes had, maar waarover op de school nog steeds dergelijke geruchten gaan.

Fictie of werkelijkheid? 'Spelen' of 'zijn'?

Verontrustend

Dat vanuit de theaterwereld eigenlijk niemand er echt van opkeek, was het meest verontrustend. Kennelijk waren die leraar-leerlingrelaties een publiek geheim, en niet alleen in Amsterdam. Oud-studenten van de theateropleidingen in Maastricht, Utrecht en Arnhem lieten onomwonden weten dat er op hun scholen ook heel wat werd gevoosd.

Dat er zo lang over is gezwegen heeft vooral te maken met de angstcultuur die er op dergelijke opleidingen heerst. Je deed iets wat eigenlijk niet kon, dus je sprak er niet over. Na een lange toelatingsprocedure zit je dan eindelijk op die school, de concurrentie is groot, je talent moet worden ontwikkeld, je bent zoekende en onzeker.

En dan zijn er docenten die daar misbruik van maken. Die seks willen in plaats van hun plaats weten in de schaduw van de bloeiende meisjes. Uit de reconstructie blijkt dat de gezaghebbende docenten en de toenmalige directie elkaar de hand boven het hoofd hielden en afdekten.

Verantwoordelijkheid

Ontluisterend, en daarom is het inderdaad goed dat dit nu in de openbaarheid komt. Dat Karin Bloemen het lef had met een aantal door haar verzamelde verhalen naar de directie te stappen. Dat er nieuwe docenten zijn die vanuit de school zelf de interne cultuur willen zuiveren opdat zij niet langer worden geconfronteerd met smoezelige verhalen.

Altijd zullen er mooie meisjes en jongens zijn, en altijd charmante leraren, als iedereen zijn verantwoordelijkheid maar kent. Onvervuld verlangen levert vaak mooiere kunst op dan het ombuigen van fictie naar werkelijkheid.

Het woord is nu aan Jan Zoet, de huidige directeur die daadkrachtig orde op zaken zal moeten stellen. Jappe Claes is vorig jaar al via de zijdeur afgegaan, maar intussen alweer verbonden aan het Nationale Toneel. Artistiek directeur Theu Boermans zou er beter aan doen hem terug naar België te sturen, ter bezinning.

Herziening

De positie van Ruut Weissman als invloedrijk docent lijkt na ruim dertig jaar ook aan herziening toe. Weissman is al die tijd ook een veelgevraagd theaterregisseur geweest, daar had hij tussen lesgeven en liefhebben kennelijk nog tijd voor.

Hij werkte onder meer met Paul de Leeuw, Wende Snijders en Daniel Arends, maar ook voor Joop van den Ende, bij wie hij de alom bejubelde Hazes-musical Hij gelooft in mij maakte. Op dit moment regisseert hij diens nieuwe musical De Tweeling; Van den Ende, voorvechter van fatsoen en moraal immers, zal intussen een stevig gesprek met zijn regisseur hebben gehad.

'Ik weet zeker dat de mensen met wie jullie gesproken hebben niet de mensen zijn die succes hebben gehad. Dat weet ik zeker.' Aldus Weissman in een reactie op het artikel. Hij suggereert daarmee dat de vrouwen die nu hun verhaal hebben gedaan talentloos en wraakzuchtig zijn.

Die uitspraak is in al zijn simpelheid eigenlijk net zo stuitend als zijn gedrag zelf. Het toont aan dat ongecontroleerde macht mensen lelijk maakt, en naar.