Alles aan het kunstprogramma ‘Kijken op gevoel’ is verrukkelijk

Onlangs bevond ik me in een kunstwerk. In de Sint Janskerk in Schiedam had kunstenaar Florentijn Hofman een gigantische groene cocon geïnstalleerd, een soort reusachtige opgeblazen ballon. Er waren geen hoeken in de smaragdgroene cocon, alles was rond en als je ging liggen op de plek waar de ballon van de grond kwam, kreeg je het gevoel gedragen te worden – je dobberde als het ware. Ogen dicht, een gevoel van geborgenheid. De kerk stond midden in het historisch centrum, maar de wereld voelde heel ver weg.

Kunsthistoricus en Volkskrant-redacteur Wieteke van Zeil stapte in de derde aflevering van Kijken op gevoel (thema: eenzaamheid) ook in een kunstwerk: de moderne eenpersoonskapel Shelter van Maria Roosen. Een uitgeholde boomstam, die de vormt heeft van een matroesjka en die aan één kant open is, zodat je uitkijkt op de prachtige omgeving van Sint Agatha. Het kunstwerk leek Van Zeil te omhelzen. Een schitterend gezicht, vond ook de kunstenaar toen ze Van Zeil in haar atelier in een andere eenpersoonskapel zag.

Ik wilde er meteen heen, naar de kapel. En dat is precies wat het zesdelige kunstprogramma Kijken op gevoel doet: ervoor zorgen dat je een lange lijst van kunstwerken aanlegt die je (nog eens) wilt bezoeken. Althans, dat is wat ik deed tijdens het kijken. Op die lijst staan onder meer Hemels gewelf van James Turrell, een gigantische ellipsvormige kom midden in de Haagse duinen, en Zwart water van Armando, een pikzwarte kamer met een waterbassin, te zien in het Kröller-Müller Museum in Otterlo. Maar ook een klein, grappig beeld van een zagend mannetje dat zich verschanst in een boom op het Leidseplein in Amsterdam.

Presentator Van Zeil is gevat, vrolijk en uitnodigend en neemt de kijker mee kriskras door het land. Aan de hand van zes emoties (woede, verlangen, eenzaamheid, weerzin, wanhoop en vreugde, één in elke aflevering) spreekt ze met kunstenaars, kunsthistorici en andere deskundigen. Maar ze vertelt vooral wat ze ziet en ervaart als ze op, in, naast of tegenover het kunstwerk staat. De selectie kunstwerken en deskundigen is divers en spannend. Maar eigenlijk is alles aan Kijken op gevoel verrukkelijk: de muziek (Wu-Tang Clan, Rihanna, Kanye West, Drake), de beelden, de verhalen en de boiler suits van Van Zeil.

Ook waardevol: haar verfrissende feministische blik. Zoals op Medusa, die in de eerste aflevering over woede voorbijkomt. Medusa, de ooit prachtige vrouwfiguur uit de Griekse mythologie, werd verkracht en daarvoor gestraft door haar afschuwelijk lelijk te maken. Ze was zo afschrikwekkend dat iedereen die haar aankeek versteende. Van Zeil laat Medusa als icoon van ‘empowerment’ zien, zoals in een foto van zangeres Rihanna afgebeeld met het voor Medusa kenmerkende slangenhaar. Van Zeil zou alle vrouwen wel Medusa’s magische schild willen geven, zodat iedereen die te dichtbij komt stopt.