Afgebrand Moria toont Europa’s onmacht

Het heeft nog lang geduurd, maar nu legt de pandemie ook het falen van het Europese immigratiebeleid in zijn volle ­omvang bloot. De lockdown van het vluchtelingenkamp ­Moria was dinsdagnacht de inleiding tot de verwoesting van het kamp. Opeens hebben duizenden asielzoekers, die er toch al erbarmelijk bij zaten, helemaal geen dak meer boven hun hoofd. Een acute humanitaire crisis op Europese bodem is het gevolg.

Dat leidde woensdag tot de vertrouwde berichten uit Brussel over solidariteit met de Griekse regering ‘in deze moeilijke tijden’. De EU biedt praktische en financiële hulp. Intussen mag over de geheime agenda in de meeste Europese hoofdsteden geen misverstand bestaan: al jaren dienen de Griekse vluchtelingenkampen vooral als waarschuwing voor iedereen in Afrika en Azië die erover denkt z’n geluk in Europa te beproeven: doe het niet, want je komt hier vast te zitten in de Griekse modder. De EU – met Nederland in de voorhoede – is bereid te betalen voor de elementaire voorzieningen, maar daar houdt het op.

Gezien het gebrek aan maatschappelijk draagvlak in de EU voor ongecontroleerde migratie zou die tactiek nog wel te volgen zijn, ware het niet dat het intussen ontbreekt aan concrete plannen om een Europees stelsel voor gecontroleerde migratie op poten te zetten. Ook het Nederlandse kabinet – dat hiervan in 2017 nog een speerpunt maakte – is sindsdien geen millimeter opgeschoten. Sinds de omstreden Turkije-deal uit 2016 zit er geen schot meer in.

Intussen bewijst de dagelijkse komst van nieuwe asielzoekers naar het continent dat ontmoediging alleen een te smalle basis is voor een immigratiebeleid. De situatie in Griekenland schreeuwt nu om te beginnen om een humanitair plan, zeker voor de minderjarigen en andere kwetsbare mensen in de kampen. En vervolgens met spoed om nieuwe Europese afspraken om grip te krijgen op de ­immigratie. Inclusief werkbare richtlijnen over arbeids­migratie, de verdeling van vluchtelingen, centrale aan­melding en duidelijke overeenkomsten met de landen aan de buitengrens.

De Europese Commissie belooft later deze maand met voorstellen te komen. Er hangt veel vanaf.