Problemen? Begeef je naar het Malieveld. Of beluister eerst eens deze boeken

Het heeft iets geruststellends dat er, hoewel we in een mediacratie leven en iedere jodocus met een beetje afbreukrisico mediatraining heeft gehad, het nog steeds voorkomt dat mensen een microfoon onder hun neus krijgen en binnen een paar minuten hun eigen positie onmogelijk hebben gemaakt. Met dat soort leiders heb je geen volksopstand meer nodig. In een paar weken tijd passeerden de hoogste baas van het OM (‘het onvoorziene is toch gebeurd’), de hoofdredactie van NOS Sport (‘over twee maanden stappen we op’) en natuurlijk Mark ‘eigen schuld dikke bult’ Rutte, die daar overigens geen last van zal hebben want die 2,5 miljoen VVD-stemmers vinden dat alleen maar ‘prachtig, man’.

Het zou in Nederland ook pas gevaarlijk worden wanneer de diverse demonstrerende groepen zouden besluiten de handen ineen te slaan. Ik wil niemand op een idee brengen, maar met een paar duizend boze mensen op het Malieveld werp je nog geen gemeenteraad omver, laat staan de regering. Oké, ik ga ze toch op een idee brengen hoe een echte opstand tegen het gezag eruitziet.

17de-eeuwse vrijheid

In 2005 schreef historicus Luc Panhuysen, bekend vanwege Rampjaar 1672 – Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte, het boek De ware vrijheid – De levens van Johan en Cornelis de Witt. Mooie titel, die zal de demonstranten aanspreken. Ook al betekende vrijheid in de 17de eeuw iets anders dan nu, namelijk de vrijheid die de Staten genoten tijdens het eerste stadhouderloze tijdperk (1650-1672). Wie naar dit boek luistert, heeft negentien uur geen tijd om te demonstreren, maar zal ook de barbarij die een eind maakte aan de levens van Johan en Cornelis meekrijgen, en dat stemt hopelijk tot nadenken. Acteur Ronald Top leest voor, met klassieke dictie en dat past goed bij dit verhaal.

Echt goed, massaal, onverzettelijk demonstreren kunnen ze natuurlijk alleen in… Frankrijk. Daar gaan de mensen met een paar honderdduizend tegelijk de straat op. Er stond ook wel iets op het spel, twee jaar langer werken in een land waar werken naar verluidt als noodzakelijk kwaad wordt gezien.

Sacha Bronwasser studeerde in 1989, voor ze aan een studie kunstgeschiedenis aan de UvA begon, een jaar aan de Sorbonne. Een jaar in Parijs, dan heb je wel een paar grote demonstraties gezien. Haar tweede roman Luister (mooi!) verscheen een paar weken geleden en speelt zich af in de Franse hoofdstad in de jaren tachtig. Een driehoeksverhaal over een jonge studente/au pair, een machtige docente en een man die onheil ziet naderen. Bronwasser leest haar roman zelf voor, au naturel, luister.

Onbetaald werken

Dat was een beetje flauw over de Fransen en hun arbeidsethos, hier in de Pays-Bas bakken we er ook niks van. Duizenden vacatures wapperen boven de arbeidsmarkt, de ongelijkheid tussen man en vrouw is zowel in arbeidsparticipatie als in beloning als in status nog steeds niet opgeheven en ondertussen vergrijzen we dwars door onze kleurspoeling heen.

Meer werken dus? Niet altijd, want omdat we in de participatiesamenleving leven (eigen schuld, dikke bult) moeten we naast ons werk ook nog kinderen opvangen, onze ouders van de grond oprapen, en steeds vaker demonstreren tegen de boven ons gestelden. Daar kun je eigenlijk niet fulltime bij werken, betoogt Lynn Berger in haar pamflet Ik werk al (ik krijg er alleen niet voor betaald). Er kon nog wel een kloofje bij, die tussen betaald en onbetaald werk. Voor een dagje lanterfanten op kantoor krijg je wel geld, voor een dagje voor je kinderen/ouders/overburen zorgen niet. Ze leest zelf voor, duurt iets minder dan anderhalf uur, krijg je (nu nog) even niets voor betaald. Problemen mee? Kom naar het Malieveld.