De nieuwe autobiografische roman van Bret Easton Ellis is een echte pageturner

Na dertien jaar komt de Amerikaanse schrijver Bret Easton Ellis (58) met een nieuwe roman: The Shards. Het kloeke boek van 574 pagina’s heet in het Nederlands Scherven (Ambo Anthos; € 27,99; vertaling Robbert-Jan Henkes), maar had ook Fragmenten kunnen heten. De vele verhaallijnen werken hier als een collage.

Het is een roman over adolescenten die, tegen het decor van Los Angeles anno 1981, hun weg naar volwassenheid proberen te vinden en onderweg alle onschuld verliezen. Daardoorheen spookt een seriemoordenaar die Scherven een macaber tintje geeft – het gothic element. Dat de auteur daar een fascinatie voor heeft, weten we natuurlijk al sinds zijn zwarte komedie American Psycho (1991).

Autobiografische fictie

Van Ellis mogen we Scherven autobiografische fictie noemen. Voor het gemak heet de hoofdpersoon dan ook maar gewoon Bret, en als 17-jarige droomt hij van een carrière als schrijver. We treffen hem aan in de eindexamenklas van het Buckley, een privéschool voor kinderen van wel heel rijke ouders.

Bret behoort tot een hecht clubje vrienden en vriendinnen dat buiten schooltijd concerten bezoekt, naar de film gaat, experimenteert met recreatieve drugs alsook met seks met beiderlei kunne. Dat hoort allemaal bij het Amerikaanse adolescentenleven, zoals we al lazen in zijn debuut Less Than Zero (1985).

Ze hebben zich voorgenomen om van het laatste schooljaar iets speciaals te maken. Daarna zullen ze uitwaaieren naar universiteiten in alle uithoeken van het land en is het gedaan met de vriendenclub. Dat besef hangt als een zwaard van Damocles boven hun hoofd, een extra reden om nog eens flink te feesten.

Entree Robert Mallory. Hij, een nieuwkomer die is overgeplaatst van een andere middelbare school, weet al snel binnen te dringen in de cirkel van Bret, maar die vertrouwt het niet. ‘Praktisch vanaf het moment dat ik met hem kennismaakte, vermoedde ik dat er iets mis was met Robert Mallory. Maar het was niet meer dan een gevoel. Bewijs had ik niet.’

Te veel Stephen King

Zijn indruk: Robert blijft vaag over zijn achtergrond en opereert manipulatief. In zijn aangeboren paranoia legt Bret een verband tussen de nieuwkomer en een actuele reeks moorden op jonge vrouwen. Een seriemoordenaar die in de pers ‘de Treiler’ wordt genoemd – in de betekenis van sleepnet.

‘Jij leest te veel Stephen King’, houden zijn lacherige vrienden hem voor. Wat op zich wel klopt, want juist door Stephen King heeft Bret besloten zelf schrijver te worden. Hij heeft hem inderdaad uitputtend bestudeerd, want in Scherven wordt de spanningsboog bewust treiterend traag opgebouwd, met tal van vooruitwijzingen over de vreselijke dingen die nog komen gaan.

De afloop gaan we natuurlijk niet verklappen, maar het is juist deze intrige die – tussen alle merkkleding, popliedjes en de beschrijvingen van de sportwagens waarin ze rijden door, plus een Harvey Weinstein-achtige situatie die Bret ook nog meemaakt – de lezer aan de gang houdt. Een echte pageturner, zogezegd, een boek dat zich lastig laat wegleggen.

Serie- maken plaats voor massamoordenaars

Misschien Ellis’ beste observatie: klassieke seriemoordenaars zoals in de jaren tachtig, die bestaan eigenlijk niet meer. Zij behoren tot de tijd van vóór de videobewaking, de mobieltjes waar vandaag alles mee wordt vastgelegd, en de komst van de dna-profilering. ‘Massamoordenaars zijn ervoor in de plaats gekomen.’

Met al die shoot-outs op Amerikaanse scholen, in clubs, op buurtfeesten en waar eigenlijk niet? – bedoelt hij.

Het klinkt bijna nostalgisch. Wel een prima reden om de cult classic American Psycho (2000; regie: Mary Harron) nog eens op te zetten. Een verduiveld goede Christian Bale speelt de New Yorkse psychopaat Patrick Bateman en de film telt – naar nu pas blijkt – vele even geestige als visionaire referenties aan Donald Trump. Bret Easton Ellis weet de tijdgeest toch altijd weer te vangen.