Van sparen word je niet rijk: ga beleggen – maar alleen met geld dat je echt kunt missen

Is sparen niet veiliger dan beleggen?

Zeker. Maar van sparen alleen word je al jaren niet meer rijk. De inflatie is op dit moment hoger dan de rente die je op je spaarrekening krijgt. Dat betekent dat je geld eigenlijk verdampt: van je gespaarde euro’s kun je steeds minder kopen. Door te investeren, kan je geld meer waard worden.

Maar: het is belangrijk om te begrijpen dat je investeringen ook (veel) minder waard kunnen worden. Daar staat tegenover dat ze ook veel meer waard kunnen worden. Je loopt altijd een risico. Investeer daarom alleen geld dat je écht kunt missen, en dat je niet acuut nodig hebt wanneer je onverwachts een grote uitgave moet doen. Bij het Nibud kun je uitrekenen hoeveel spaargeld je als buffer moet hebben, afhankelijk van jouw persoonlijke situatie.

Het geld dat je buiten je buffer over houdt, daar kun je mee investeren.

Hoe kan ik investeren?

Dat kan op verschillende manieren. ‘Je hoeft niet altijd aandelen te kopen of in een beleggingsfonds te stappen’, zegt Joop Cohen van Independer, een online-platform voor financieel advies. Je kunt ook je huis verduurzamen. Daardoor bespaar je op je energiekosten en wordt je woning ook nog meer waard. Of steek geld in projecten die je sympathiek vindt via crowdfunding. Dat kan op verschillende manieren iets opleveren: je krijgt het product als het er is, je krijgt je geld terugbetaald met rente of je wordt mede-eigenaar van het project. ‘Het is wel belangrijk om te spreiden, spreiden, spreiden’, waarschuwt Cohen. ‘Stop bij crowdfunding niet 20.000 euro in één project, maar investeer duizend euro in twintig projecten. De enige manier om het risico te verminderen, is door zo veel mogelijk te spreiden.’

Ik wil toch gaan beleggen op de beurs. Wat moet ik kopen, Heineken? KPN?

Er zijn een aantal manieren waarop je kunt beleggen. Je kunt aandelen in specifieke bedrijven kopen, zoals Heineken, Apple en Ahold. Het idee is dat je ze koopt tegen een lage prijs, en weer verkoopt op het moment dat de koers van het aandeel hoger is. Het verschil in prijs zorgt voor je rendement, waarbij je natuurlijk een positief rendement wilt. Maar de kans dat je hier makkelijk rijk mee wordt, is heel klein. ‘Dan moet je er echt op dagbasis mee bezig zijn’, zegt Cohen. Bovendien is het onmogelijk om te voorspellen wat een aandeel gaat doen. Wanneer jij hoort dat Ahold een concurrent overneemt en dat positief is voor de waarde van het aandeel, is dat positieve effect al in de prijs van het aandeel verwerkt en ben je dus te laat. ‘Dat kun je op de lange termijn niet verslaan’, zegt Cohen. ‘Zodra er een indicatie is dat een bepaald bedrijf het beter gaat doen dan een andere, zit dat al verwerkt in de koers. Iedereen kan zien dat we de komende tijd in een energietransitie zitten, goed nieuws voor bedrijven die daar iets mee doen. Maar de waarderingen van die bedrijven zijn nu dus al hoger, omdat iedereen die kennis heeft. Je kunt denken dat je slimmer bent dan de markt, en je kunt geluk hebben, maar op de lange termijn blijkt bijna niemand dat te zijn.’

Wat moet ik dan wel doen?

Veel experts raden passief beleggen aan. Dat betekent dat je je geld in een fonds steekt dat vervolgens van een hele grote groep bedrijven aandelen koopt. Je hebt bijvoorbeeld AEX-trackers, die de koers van de 25 grootste bedrijven aan de Amsterdamse beurs volgen. Of fondsen die een verzameling van duizenden grote bedrijven wereldwijd volgen. Het voordeel daarvan is dat wanneer een bedrijf het slechter doet, dat niet echt grote gevolgen heeft voor de koers van het fonds: er zijn nog genoeg andere bedrijven die het wél goed doen. En wanneer het fonds wereldwijd bedrijven volgt, merk je er ook minder van als de economie in een bepaalde regio minder goed draait.

Duizelt het je al? Laten we er de S&P 500 eens bij pakken, een index met vijfhonderd van de grootste Amerikaanse bedrijven. Die vergelijken we met het aandeel General Electric, een bedrijf dat onderdeel uitmaakt van de S&P 500:

Wanneer je eind 1999 een tracker van de S&P 500-index hebt gekocht, zijn er zeker momenten geweest waarop de prijs lager was dan toen jij hem kocht. Maar over een periode van twintig jaar gezien, is de waarde ruim verdubbeld. Heb je toen aandelen GE gekocht, dan waren die nu nog maar een kwart waard van de prijs die je er in 1999 voor betaalde.

Dat wil niet zeggen dat je nooit winst kunt maken met aandelen in individuele bedrijven. Heb je in 1999 aandelen Apple gekocht, dan heb je nu heel, heel veel meer rendement behaald dan met een tracker van de S&P 500:

Dat een bedrijf als Apple het extreem goed doet, terwijl GE juist kwakkelt – dat wordt gemiddeld in een index als de S&P 500. Je volgt met dit soort fondsen een groot deel van de economie. En dat gemiddelde levert op de lange termijn altijd een stijgende lijn op:

Natuurlijk biedt dat geen garantie voor de toekomst, maar het is aannemelijk dat bijvoorbeeld de Chinese economie nog wel even doorgroeit als de Amerikaanse en Europese wat meer stagneren.

Je kunt ook een actief beheerd fonds nemen, waarbij een fondsmanager probeert de markt te slim af te zijn. Dat soort fondsen presteren echter zelden beter dan passieve fondsen als indextrackers. Bovendien rekenen actief beheerde fondsen hogere kosten, omdat er mensen betaald moeten worden die bepalen wat er in het fonds terecht komt. Een klein verschil in kosten kan na een aantal jaar voor een flink hogere opbrengst zorgen omdat je over elk beetje extra rente vervolgens ook weer rente verdient.

Iemand die met passief beleggen veel succes heeft behaald, is ‘Mr. FOB’, de man achter Financieel Onafhankelijk Blog. Zeven jaar geleden begon de toenemende werkdruk hem tegen te staan. ‘Iedereen concurreert maar met elkaar in plaats van samen te werken, alles is op prestaties gericht.’ Mr. FOB, die niet met naam genoemd wil worden, kwam tot de conclusie dat tijd het kostbaarste is in het leven, en dat hij die tijd niet tot zijn pensioenleeftijd achter een bureau wilde doorbrengen. Hij had al wat vermogen, maar hij begon dat toen veel fanatieker op te bouwen, genoeg om van te leven zonder nog te hoeven werken. Begin dit jaar had hij genoeg kapitaal opgebouwd en kon hij op 49-jarige leeftijd met pensioen. ‘De laatste keer dat ik wegliep van mijn werk, voelde het als een bevrijding uit de gevangenis. Ik voelde me weer als een kind, met de wereld aan mijn voeten.’

Mr. FOB heeft zijn vermogen opgebouwd met een combinatie van wereldwijd gespreide indexfondsen met aandelen en fondsen met obligaties. Obligaties zijn leningen aan overheden en bedrijven. Je krijgt rente over het geleende bedrag, en je kunt de obligaties ook weer verkopen. Omdat ze worden verhandeld, hebben obligaties net als aandelen een koers die kan stijgen en dalen. Op die manier houdt Mr. FOB een balans tussen risico en rendement: obligaties zijn veiliger, maar leveren gemiddeld minder op dan aandelenfondsen. Hoe je die verdeling invult, is afhankelijk van het risico dat je wilt lopen.

‘Beleg alleen in wat je snapt. Wat is een indexfonds, hoe werkt dat, begrijp ik dat? Als je voldoende vertrouwen hebt, pak dan een wereldwijd gespreid indexfonds. Doe dat tegen zo laag mogelijke kosten en houd het simpel. En blijf het dan consequent doen. Niet constant naar de koersen kijken, niet je geld eruit halen als het wat omlaag gaat. Afblijven. De beste beleggers zijn overleden beleggers, dat zegt wel genoeg.’

Waar koop ik zo’n indexfonds?

Je opent eerst een beleggingsrekening. Dat kan gewoon bij je bank, maar ook bij online ‘brokers’ als DeGiro of BinckBank. Die bedrijven verdienen geld door transactiekosten te rekenen. Houd die kosten zo laag mogelijk, dan blijft er meer geld over om rendement op te verdienen.

Mijn geld is gegroeid met beleggingen. Hoe kan ik er nu iets van kopen?

Je kunt niet in de winkel met een betaalpas geld van je beleggingsrekening afhalen. Eerst moet je je beleggingen weer omzetten in contant geld door ze te verkopen. Het is lastig te zeggen wat een goed moment is om te verkopen. Als je gewoon verkoopt wanneer je geld nodig hebt, heffen de goede momenten de slechte momenten waarschijnlijk wel op.