Opvoeden: ouders die géén cursus Eerste Hulp hebben gevolgd, lees dit vooral even

Toen mijn zoontje (1) een kop thee over zich heen kreeg, kwam net onze oppas binnen. Gelukkig maar, want waar ik paniekerig aan zijn natte romper stond te sjorren, zei ze kalm: ‘Tien minuten spoelen met lauw water.’ Ineke heeft namelijk een EHBO-diploma en wist dus wat ze moest doen. Bij mij staat een workshop Eerste Hulp al drie jaar op het to-do-lijstje. Ben ik de enige ouder die zo nalatig is? En wat moet je minimaal weten in geval van nood?

Wat weten we?

Elk jaar belanden er zo’n 140 duizend kinderen op de spoedeisende hulp, vaak als gevolg van ongelukken in en om het huis. Ruim 17 procent van de Nederlanders heeft een geldig EHBO-diploma op zak. Weinig ouders (slechts één op de vijf) denken erover om een EHBO-cursus te volgen, meldde het Rode Kruis vorig jaar. De ondervraagde vaders en moeders vonden zo’n cursus te tijdrovend of te duur.

‘Angst speelt ook mee’, zegt huisarts Sofie Vanderoost, auteur van het handige boek EHBK (Eerste Hulp Bij Kleine Kinderen). ‘Papa’s en mama’s denken liever niet na over ernstige ongelukken, zoals verdrinking en verstikking. Als ik tijdens een cursus vraag wie op een pop wil oefenen met reanimeren, zeggen ze: nee, dat hoeft niet.’

Na wat onderzoek moet ik concluderen dat het ‘ik-heb-het-te-druk’-excuus niet opgaat: de basisvaardigheden kun je al opdoen in een 3-urige workshop. ‘Je hoeft niet naar een aparte locatie, ik kom geregeld bij een groepje ouders thuis, gewoon met koffie op de bank’, zegt Louise Schalkoort, EHBO-instructeur bij het Rode Kruis, gespecialiseerd in kinderletsel. Wie wil leren reanimeren, kiest voor een cursus van 8 uur, daarna krijg je ook een certificaat.

Wat moet je weten?

Bij een EHBO-cursus leer je de vier stappen: eerst zorg je voor veiligheid, dan beoordeel je de toestand van het slachtoffer (is het kind bij bewustzijn, haalt het adem?). Vervolgens bel je indien nodig 112 of de huisarts. Pas bij de laatste stap ga je zelf handelen.

Moet je een kind reanimeren als je niet weet hoe dat moet? ‘Als de nood hoog is, moet je gewoon beginnen’, zegt huisarts Vanderoost. ‘Uiteraard is het fijn als je de basiskennis hebt. Dat je weet dat je bij baby’s niet de volledige hand moet gebruiken, maar twee vingers, anders zet je te veel kracht. Maar of je de borstkas zes keer of de geadviseerde vijftien keer achter elkaar indrukt, maakt niet veel uit. Je kunt Staying Alive van de BeeGees zingen om het ritme te bepalen. Ben je alleen? Doe één ronde reanimeren en bel dan 112. Zet de telefoon op speaker, dan word je begeleid.’

‘Hoe schat je snel de ernst van de situatie in? ‘Ik zeg altijd: volg je intuïtie’, zegt Vanderoost. ‘Jij kent het gedrag van je kind en weet dus wanneer hij of zij zich anders gedraagt.’ Een actief kind dat na een val opeens stil op de bank ligt, is verontrustender dan een kind dat klaagt over hoofdpijn, maar wel speelt en best een koekje wil.

Vaak hoor je: zolang een kind huilt na een valpartij is het niet ernstig. ‘Ik zou daar voorzichtig mee zijn’, adviseert Schalkoort. ‘De enige conclusie die je kunt trekken is dat het kind niet bewusteloos is geweest, maar het kan best een gebroken beentje hebben.’

Ouders zijn vaak alert op zeldzame rampen, zoals hersenvliesontsteking en verdiepen zich minder in kleinere, vaak voorkomende ongevallen. En juist die kennis zal nuttig blijken. Zoals: ontsmet nooit een tekenbeet voordat de teek is verwijderd. Bij een bloedneus moet je voorover leunen en niet achterover. En: verliest je kind door een val zijn tandje met wortel en al? Doe de tand in een glas melk, en niet in water, want dat tast het glazuur aan. Zo, toch weer wat geleerd.