Moet ik in actie komen nu de hypotheekrente stijgt?

Sinds begin dit jaar is de hypotheekrente flink aan het stijgen. Het verschilt per situatie en hypotheekaanbieder, maar grosso modo is de rente nu 1,5 procentpunt hoger dan in januari. Wie al een hypotheek heeft, merkt daar niets van zolang de rente nog vaststaat. Maar wat gebeurt er als je de rente over een tijdje opnieuw moet vastzetten? Ga je dan niet veel meer betalen, waardoor je in de financiële problemen komt? Het kan dan verstandig zijn om nu al iets te doen.

De eenvoudigste oplossing is de hypotheek aflossen. Dan heb je later geen problemen met de hoge rente. Aflossen is een leuk project, dat voldoening en rust geeft. Je ontdoet je eindelijk van de vaste lasten en de bank. Hypotheekvrij, dat voelt goed. Maar niet iedereen kan dat. Of je hebt andere prioriteiten, zoals het verduurzamen van de woning om de energiekosten te verlagen.

Een andere optie is de hypotheek oversluiten. Je verbreekt dan het contract met de bank waarmee je een vaste rente hebt afgesproken. Stel: de rente staat nog drie jaar vast tegen 2,5 procent per jaar. Je kunt ervoor kiezen de rente twintig jaar vast te zetten tegen 3,5 procent. Je bent dan de komende jaren duurder uit, maar je hebt dan wel de zekerheid dat de hypotheek op de lange termijn geen blok aan je been wordt.

Hoe pak je zoiets aan? Je belt de bank op en vraagt hoe hoog de boeterente wordt als je wilt oversluiten. Dat kan enorm meevallen. De hypotheekverstrekker kijkt namelijk hoelang de rente bij jou nog vaststaat en wat de huidige rente is die ze voor die periode rekenen. Bij een resterende renteperiode van drie jaar is dat ongeveer 2,5 procent per jaar. Als dat ongeveer evenveel is als wat je nu betaalt, loopt de bank geen geld mis door het oversluiten en betaal je geen boete.

Dit is een reëel voorbeeld. Door de stijgende hypotheekrente is de boeterente bij oversluiten nu een stuk lager dan een paar maanden geleden. En kortlopende rentes van één tot vijf jaar zijn nu relatief duur, terwijl lange renteperioden van twintig tot dertig jaar historisch gezien nog altijd goedkoop zijn. Daar kun je handig gebruik van maken.

Is dit nou een truc om de bank te slim af te zijn? Dat kun je niet zeggen, want je weet niet wat er in de toekomst met de rente gebeurt. Gaat de rente verder omhoog, dan is oversluiten naar een langere looptijd een gouden greep. Als de rente gaat dalen, heb je later juist spijt. Je zit dan nog heel lang vast aan die 3,5 procent per jaar.

Wie zich een flink hogere rente kan veroorloven, of toch al geleidelijk de hypotheek aflost, kan ervoor kiezen om niets te doen. Het comfortabele van afwachten is dat je later geen spijt hebt. Je hebt gewoon pech gehad. En toch: van fouten leer je meer dan van kansen die je laat lopen.

Reinout van der Heijden is hoofdredacteur van de Geldgids. Zelf een vraag? Geldvraag@volkskrant.nl