Massatoerisme op de Noordpool: omstreden cruise door Noordelijke IJszee
Voor het eerst in de geschiedenis vaart een cruiseschip door de voorheen met ijs bedekte Noordelijke IJszee en de nauwelijks bevaren Noordwestpassage boven Alaska en Canada. Het dertiendeks schip Crystal Serenity heeft duizend gasten en 650 bemanningsleden aan boord. Half augustus scheepten ze in Seward (Alaska) in en half september gaan ze aan wal in New York. Onderweg liggen bezoekjes aan onder meer Groenland in het verschiet.
De tocht van de Crystal Serenity markeert de overgang naar een nieuw tijdperk waarin een van de laatste ongerepte landschappen op aarde toegankelijk wordt voor massatoerisme. De klimaatverandering maakt dat de hoeveelheid poolijs steeds meer afneemt. De planning van de cruise is optimaal. Afgelopen winter liet een laagterecord aan ijsvorming noteren en deze warme zomer brengt een record aan smelt in de boeken.
De afkalving van ijs heeft niet alleen gevolgen voor het Noordpoolgebied. De pool is een ijskast met een koelende werking voor het hele noordelijke halfrond. Nu de deur van die koelkast openstaat, vrezen klimaatvorsers een verandering van weerpatronen (wind en neerslag) en zeestromingen tot ver in Europa.
Natuurorganisaties als het Wereld Natuur Fonds zijn bang dat dergelijke grootschalige cruises de rust van de ijsberen en walrussen verstoort. Die raken toch al in de stress door het smeltend ijs onder hun voeten.
Veiligheidsexperts wijzen erop dat de kleine stadjes aan de Noord-Canadese kust eventuele medische noodhulp aan cruisegangers niet aankunnen, laat staan als het schip mocht stranden door bijvoorbeeld een botsing met een ijsberg. Hulptroepen zullen te laat komen, zeggen onderzoekers van de Universiteit van British Columbia in The Washington Post. De Canadese kustwacht meldt dat een rapport over de veiligheid van de route nog niet gereed is.
Deze mogelijk onheilspellende boodschappen gaan aan de toeristen op het cruiseschip voorbij. De duizend tickets, variërend in prijs van 22.000 dollar (17.000 euro) tot liefst 120.000 dollar (92.000 euro) voor een luxe-arrangement, raakten snel uitverkocht. De prijzen zijn exclusief extraatjes als een helikoptervlucht en een uitstapje naar een gletsjer op Groenland. Een tweede reis is in voorbereiding, meldt reder Crystal Cruises vanuit Los Angeles.
De maatschappij bezweert dat de veiligheid is gegarandeerd. Voor de zekerheid gaat ijsbreker Ernest Shackleton mee, sinds zaterdag, net als twee helikopters. Crystal Cruises, dat al sinds 2013 aan de voorbereiding van de reis werkt, zegt zeer laagzwavelige stookolie te gebruiken en zeer langzaam te varen. De cruise-organisator gaat prat op samenwerking met lokale gemeenschappen.
Aan het Arctisch Centrum van Rijksuniversiteit Groningen vindt professor Louwrens Hacquebord de cruise van de Crystal Serenity misschien wat vroeg en grootschalig. 'De Noordwest- passage kenmerkt zich door nauwe doorgangen tussen de eilanden, waardoor er misschien nog ijs ligt. Maar de ijsbreker zal de veiligheid waarborgen', aldus Hacquebord, die voor wat kleinere schepen opteert. 'Maar ja, dat zal de prijs verder opdrijven.'
Zelf organiseerde hij menige poolreis, bijvoorbeeld naar Spitsbergen. De natuur lijdt weinig schade, zegt hij. 'Als je afstand houdt, raken ijsberen niet opgewonden van zo'n schip.'
En de toeristen? 'De mensen die nu op de Crystal Serenity zitten, zullen zonder uitzondering onder de indruk raken van het Noordpoolgebied, met goede verhalen thuiskomen en zich ambassadeurs voor het poolgebied tonen', zegt Hacquebord. 'Ook de inheemse bevolking in de geïsoleerde nederzettingen hebben baat bij een nieuwe economie als toerisme. Natuurlijk moet de Noordpool een reservaat worden, maar aan de randen is ruimte voor verantwoord toerisme.'
