'Escaperoom Anne Frank is stap te ver'

In Valkenswaard krijgen bezoekers de kans om de geschiedenis van Anne Frank aan den lijve te ondervinden in een spel dat de naam escaperoom draagt. De Anne Frank Stichting vindt de eigentijdse vertaling van het iconisch geworden dagboek 'getuigen van weinig respect.'

Alleen al de leus waarmee het spel aan de man wordt gebracht roept weerzin op: 'Laat je met je vrienden opsluiten in het Achterhuis van Anne Frank en duik onder voordat de Duitsers je vinden!'

De deelnemers krijgen de opdracht morsecodes te ontcijferen om zo de bunker te kunnen verlaten. Het spel wordt als volgt ingeleid: 'Je komt in de schoenen van Anne Frank te staan. Jullie besluiten onder te duiken uit angst dat ook jullie weggestuurd worden naar de kampen. Je komt voor verschillende uitdagingen te staan. Met de constante dreiging van Duitsers die elk moment binnen kunnen vallen zullen jullie deze uitdagingen toch moeten overwinnen.'

Het circus omtrent het verhaal van Anne Frank breidt zich uit. Het ultieme doel lijkt te zijn: De Tweede Wereldoorlog voor te schotelen als beleving. Eerder werd het toneelstuk Anne bekritiseerd, met als meest prangende argument dat Anne Frank en commercie zo ver mogelijk bij elkaar vandaan gehouden zouden moeten worden.

Dat bezwaar geldt ook voor de escaperoom, ware het niet dat dit spel een stap verder gaat. Het idee beperkt zich niet tot het verder uitmelken en uithollen van het icoon Anne Frank, maar creëert de illusie dat het lijden van de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog te begrijpen is zolang je je maar in de schoenen van de slachtoffers weet te wringen.

Nadat het spel kritiek van de Anne Frank Stichting kreeg te verwerken, reageerde eigenaar Thijs Verbene: 'Waarom wel een boek, een museum, films en een musical, maar geen spel? Waarom zou dat niet mogen?'

undefined

Omdat een boek zich vele malen subtieler vertaalt naar de belevingswereld van de lezer, het lezen van een boek empathie kweekt, maar ook laat zien dat men zich niet altijd kan verplaatsen in de situatie van de ander. Begrip voor de ander betekent namelijk ook dat je de grenzen van dat begrip respecteert.

Waar de escaperoom naar lijkt te streven, is herkenning. En dat is meteen de denkfout. De maker wil de deelnemers een aha-ervaring geven in de wereld van Anne Frank, terwijl het waardevoller is te ontdekken dat de gruwelen van de Holocaust niet voor te stellen zijn. We moeten manieren blijven vinden om ons te kunnen verhouden tot het verhaal van de Tweede Wereldoorlog zonder ons het verdriet van de slachtoffers toe te eigenen omdat dan het gevaar dreigt dat het leed wordt gebanaliseerd.

Niet alle verhalen laten zich in een willekeurige vorm gieten. En ik vraag me af in hoeverre de tijdsgeest die vorm dient te bepalen, al houd ik graag de mogelijkheid open dat er op een dag een spel wordt geïntroduceerd dat het dagboek van Anne Frank succesvol weet te vertalen. Tot die tijd hebben we gelukkig nog een papieren versie.