Dagdromen van het boerenleven

Op de Blushjgård-boerderij in het Deense Ebeltoft, in de neus van Jutland, heeft zich enkele dagen eerder een kleine ramp voorgedaan. Een hond heeft een broedende hen doodgebeten en daarom heeft Dorte Brandt, boerin sinds een paar weken, noodgedwongen de rol van hen op zich genomen. Ze waakt als een kloek over negen eieren die ze in een bakje warm houdt. Zorgelijk vertelt ze over het besprenkelen van de eitjes, wat ook al zo nauw luistert. En dan draait ze nog tweemaal daags de eieren om, ze onderwijl liefdevol toesprekend. Tok, tok, tok, tok.

De boerin heeft vooralsnog alles over voor het verwezenlijken van haar droom: wonen en levenop de boerderij. Met man en twee dochters is ze het kwaad van de grote stad - Odense, 180 duizend inwoners - ontvlucht. Het gezin heeftzich een verwaarloosde, tweehonderd jaar oude boerderij aangeschaft.

Ze zijn gevallen voor het uitzicht. De wijdse blik op het Kattegat, met vlak voor de kust het eilandje Hjelm, ooit uitvalsbasis en schuilplaats van koningsmoordenaar Marsk Stig. Waar of niet, spannende verhalen te over. Het eilandje ligt zo dichtbij dat Stigs handlangers vanaf het vasteland met vlaggen waarschuwden of gevaar dreigde. Of juist dat het veilig was en er dus een vuurtje kon worden gestookt en kon worden gekookt.

Tijdens een wandeling over de 28 hectare van de boerderij vertelt Dorte Brandt dromerig over straks, over wanneer de geiten grazen in de boomgaard, de Schotse hooglanders dwalen over een stuk weiland dat nog moet worden afgerasterd, en de aardappelen de grond uitschieten zonder dat bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Adem eens in. Diep, dieper. Proef de schone lucht. Luister naar de stilte. En. . . vergeet straks niet te kijken naar de donkerte van de nacht.

Het boerenbedrijf in Ebeltoft is er één dat niet in bedrijf is, maar waar bezoekers wel aan het boerenleven kunnen snuiven. Het is in Denemarken een van de honderden boerderijen waar toeristen kunnen logeren. Soms in een eenvoudige kamer op de gang, een paar deuren verwijderd van de boer en zijn familie, soms in een appartementje boven de schuur of in een bijgebouw op het erf, soms zelfs in een compleet huis vanwaar de boerderij niet eens meer in het blikveld ligt. Bij de één kan voor ontbijt, lunch en diner aan de keukentafel worden aangeschoven, bij de ander wordt wel het boerenleven gedeeld, maar wordt niet gezamenlijk gegeten.

In Denemarken werd in 1988 de Landsforeningen for Landboturisme opgericht. Een jaar later verscheen de eerste gids met daarin 79 boerderijen als logeeradres. In de gids voor 1998 staan er inmiddels meer dan tweehonderd, en ook buiten de organisatie om zijn er boeren die hun bed verhuren.

Vorig jaar werden bij de georganiseerde boer iets meer dan 167 duizend overnachtingen geboekt, op een totaal van ruim 44 miljoen. Iets meer dan de helft komt voor rekening van de Denen zelf. Maar logeren bij de boer is ook een goedkoop alternatief in een land dat zeker door Nederlanders als duur wordt ervaren.

De overkoepelende organisatie garandeert een bepaalde kwaliteit, al is de accommodatie soms zeer eenvoudig. Maar, veilig en schoon zal het er wezen. Thematoerisme is de jongste ontdekking van de organisatie. En dus valt uit de gids af te lezen welke boerderij zich bevindt bij interessante visstek, natuur of cultuur. Al betekent cultuur op het Deense boerenland doorgaans niet meer dan het reserveren van kaartjes voor de dichtstbijzijnde bioscoop.

De boerderijen geven in de gids zeer gedetailleerde informatie. Is er bijvoorbeeld een bushalte in de buurt, en zo ja, hoe ver van de boerderij af? Werkt de man of vrouw al dan niet thuis? Als er kinderen zijn, wordt hun geboortejaar vermeld. En ook kan worden afgelezen of groepen worden genood voor een kop koffie.

En dan is er nog de groene levensstijl, die staat voor het scheiden van afval en zuinig omgaan met water en energie. Acht boerenbedrijven scharen zich achter dit thema. En geven daarmee ook aan dat op het land ecologische landbouwproducten worden verbouwd of dat ze anders toch minimaal uit de ecologische schappen van de supermarkt worden geplukt om tot toeristenmaaltijd te worden verwerkt. En dus prijken op de keukentafel ecologische jus d'orange, onbespoten kiwivruchten, brood van onbespoten granen en biodynamische brie.

En dan worden alle boeren natuurlijk al zoveel mogelijk gestimuleerd om toch vooral producten uit de eigen regio te gebruiken. Een prettige bijkomstigheid voor de boer die op deze manier ook eens andere aspecten kan laten zien van het altijd maar 'vervuilende' boerenbedrijf.

En zo heeft bijna elke boerderij haar specialiteit. Soms kan de toerist meewerken. Is hij vroeg in het seizoen, dan kan hij zaaien, in de zomer helpt de toerist alias boerenknecht bij het hooien. Sommige toeristen komen er speciaal voor; tien boerenbedrijven trokken vorig jaar dagjesmensen, 1142 in totaal.

De mens uit de stad die tijdelijk wegdroomt bij het boerenbestaan. En dan blijkt die droom een enkele keer té levensecht en keert de stadse mens gauw terug naar waar hij vandaan komt. Omdat het huis dat vanaf het papier was gekozen, te afgelegen lag en waanbeelden van steedse moord- en roofpartijen de droom van het buitenleven ruw verstoorden.

Maar ook de boerin in Ebeltoft werd geconfronteerd met de harde werkelijkheid. Ze slaagde er niet in de eieren uit te broeden. Al lacht nieuw geluk Blushjgård al weer toe: nieuwe eieren liggen verscholen onder de veren van een andere hen.

Nanda Troost

De Deense vereniging voor landbouwtoerisme geeft een folder uit met daarin van elke regio de adressen en uitgebreide gegevens van de bij de organisatie aangesloten boerderijen. De brochure kan worden opgevraagd bij: Landsforeningen for Landboturisme, Lerbakken 7, Flle, 8410 Rnde, Denemarken, tel: 00.45.863.739.00, fax: 00.45.863.735.50.

Brochure en nadere informatie zijn ook verkrijgbaar bij het Deens Verkeersbureau, Postbus 266, 2300 AG Leiden, tel: 0900-202.52.80 (24 uur per dag, normaal gesprekstarief), fax: 071-521.17.94. Internet: http://www.denemarken.dt.dk en e-mail: Denemarken@wxs.nl.

Dit is het vierde deel in een serie over boerderijvakanties in een aantal Europese landen. Hebt u een favoriet vakantieadresje bij een boer(in) ergens in Europa? Schrijf in een paar regels wat er bijzonder aan is. De Volkskrant, redactie Traject, Postbus 1002, 1000 BA Amsterdam, o.v.v. Boeren en Burgers. Zie ook de rubriek Bagage op pagina 7T.